جهاد دفاعی چه زمانی واجب می شود؟ این نوع جهاد چیست و چه کسانی باید آن را انجام دهند؟ در این مقاله می‌خواهیم به واکاوی جهاد اصغر از نوع دفاعی بپردازیم و به صورت کامل با آن آشنا شویم.
جهاد دفاعی چیست؟
جهاد دفاعی چه زمانی واجب می شود؟ چه کسی باید آن را انجام دهد و به طور کلی به چه مفهومی است. جهاد یکی از مهم‌ترین ویژگی‌ها و دستورات در دنیای اسلام است که تنها منحصر به قتل و خونریزی نیست. بلکه این کار می‌تواند در راستای جمع آوری مال، دارایی‌های دیگر و در کل مبارزه با هدف گسترش اسلام انجام شود. جهاد به دو نوع کلی تقسیم می‌شود که شامل موارد زیر هستند:
- جهاد ابتدایی: این جهاد به هدف گسترش اسلام انجام می‌شود که از سوی مسلمانان آغاز شده و سه دسته مشخص هدف آنها است. از جمله کفار، اهل کتابی که جزیه پرداخت نمی‌کنند و نیز قوانین اسلامی را نمی‌پذیرند، اهل بغی و محاربه. از نظر شیعه، تنها زمانی که امام وقت حضور دارد، این نوع جهاد جایز است.
- جهاد دفاعی: دومین مورد که می‌توان در پاسخ به اینکه جهاد دفاعی چه زمانی واجب می شود؟ عبارت است از جهادی که فقط زمان حمله دشمن به حریم مسلمین یا ضایع شدن حق مسلمانان واجب است (بر پیر و جوان) تا مسلمانان آن را انجام دهند (با هر وسیله‌ای). در این نوع جهاد که آیات متعددی از قرآن برای آن ذکر شده است،
حال با یک مقدمه و معرفی اجمالی از جهاد دفاعی، بایستی به زمان واجب شدن آن و نیز افرادی که برای آنها واجب می‌شوند بپردازیم.
جهاد دفاعی چه زمانی واجب می شود؟
جهاد دفاعی چه زمانی واجب می شود؟ در پاسخ به این پرسش می‌توان به کتاب پیام‌های آسمان در صفحه ۱۵۳ و موضوع جهاد دفاعی مراجعه کرد که در کلاس نهم آمده است. در این صورت زمانی که به یک کشور مسلمان حمله می‌شود، این نوع جهاد واجب است. اما شرایطی نیز می‌توان برای آن درنظر گرفت که از جمله آنها می‌توان گفت:
- حمله کننده: به طور معمول، حمله کننده در جهاد‌های دفاعی، کشورهای غیرمسلمان هستند. در این صورت و از آنجایی که دین اسلام بارها اخوت و وحدت را بین مسلمین توصیه اکید کرده است، واضح است که جهاد دفاعی شکل گرفته و تمامی مسلمین برای حمایت از کشور مسلمان به او کمک کنند.
- شیوه جهاد: در پاسخ به اینکه جهاد دفاعی چه زمانی واجب می شود؟ و تعریف آن آمده است که این نوع جهاد صرفا برای دفاع از مسلمانان و سرزمین‌های آنان وضع می‌شود. واضح است که در این صورت تنها شما وظیفه دارید تا سرزمین‌ها و مسلمانان را از یوغ و سلطه دشمن خارجی، خارج کنید. بنابراین کیفیت جهاد برخلاف جهاد ابتدایی، حمله و تصرف مناطق بیشتر نمی‌باشد.
- زمان واجب شدن: به صراحت در تعریف این نوع جهاد هم ذکر شده است که جهاد دفاعی چه زمانی واجب می شود؟ در صورتی که ۲ شرط برقرار باشد. مسلمانی مورد تجاوز قرار گرفته باشد + زمانی که یک سرزمین از مسلمانان مورد حمله قرار گیرد.
از شرایط ۴ گانه این نوع جهاد همچنین براساس متن کتاب باید گفت:
- عده‌ای سرکش در جامعه اسلامی هرج و مرج کنند.
- مردم در این واقعه مورد ظلم آنها قرار گیرند.
- آمادگی کافی در بخش نظامی وجود نداشته باشد.
- دشمن به یک کشور مسلمان حمله کند.
نکته: در این نوع جهاد نیازی به اجازه حاکم شرع نیست.
به طور معمول در دنیای کنونی، کشورهای مختلف سعی می‌کنند تا با عضو شدن در پیمان‌های امنیتی، به یک قوانین یکتا بپیوندند که باعث می‌شود تا همه کشورهای عضو آن پیمان از منافع همدیگر دفاع کنند. این در حالی است که قرآن و خداوند این چنین پیمانی را در اسلام خود آورده بود. کشورهای عرب از سال ۱۹۸۸ به پیشنهاد مصر طرحی این چنینی را پیش گرفته‌اند که به امروزه به نام ناتوی عربی از آن یاد می‌شود. این توافق اکنون با پیگیری عربستان به جلو می‌رود.
جهاد دفاعی بر چه کسانی واجب است؟
در ادامه پاسخ به اینکه جهاد دفاعی چه زمانی واجب می شود؟ و بر چه کسانی واجب است نیز می‌توان گفت این نوع جهاد در زمانی انجام می‌گردد که امنیت مسلمانان به خطر افتاده و بایستی پیر و جوان برای دفاع از خود برخیزند. بنابراین فرقی نمی‌کند چند ساله باشید، شما می‌توانید زمانی که توانایی حمل سلاح و استفاده از آن را داشته باشید، جزو این دسته از افراد قرار بگیرید. از نظر قرآن، زمانی که کشور شما به عنوان یک کشور مسلمان مورد حمله خارجی قرار می‌گیرد، دیگر جهاد بر روی آن واجب می‌شود.
همچنین در ادامه پاسخ اینکه جهاد دفاعی چه زمانی واجب می شود؟ و بر چه کسانی؟ زنان و دختران نیز به شمول افراد جهاد کننده قرار گرفته‌اند. با این حال می‌توان نمونه عینی این نوع جهاد را در تاریخ ایران و هشت سال جنگ تحمیلی بین ایران و عراق مشاهده کرد. این جنگ در فاصله زمانی شهریورماه سال ۱۳۵۹ الی مرداد ماه سال ۱۳۶۷ انجام گرفت که در آن ایران به عنوان کشور مورد تهاجم قرار گرفته، از تمام ظرفیت‌های خود برای دفاع استفاده کرد.
نمونه‌های اجرای این نوع احکام را می‌توان در استفاده از سربازان با سن نوجوان دانست که تعداد آنها در حدود ۹۵ هزار نفر عنوان شده است. اکثر این نوع افراد در بازه سنی ۱۶ – ۱۷ سال قرار داشته‌اند و نیز جوان‌تر بوده‌اند. نمونه بسیار درخشان از فداکاری این دسته از نوجوانان را می‌توان در فداکاری شهید محمد حسین فهمیده مشاهده کرد که به عنوان یک نوجوان ۱۳ ساله در یک حمله شهادت طلبانه، تانک عراقی را منهدم نمود که باعث شد تانک‌های عراق با گمان آنکه منطقه مین گذاری شده است، از پیشروی پرهیز کنند.
زنان در جهاد دفاعی چه نقشی را دارند؟
برای بررسی این پرسش که جهاد دفاعی چه زمانی واجب می شود؟ و شامل چه کسانی است؟ به نقش زنان در عمل به این احکام اشاره می‌کنیم. نقش زنان در این جهاد از نظر فقهی تنها جهاد ابتدایی از زن ساقط است. شرکت زنان در این نوع جهاد به صورت رخصت یا عزیمت تعریف می‌شود. نمونه‌هایی تاریخی از نقش زنان در این نوع جهاد عبارتند از:
- نسیه جراحه، ایمن و عطیه انصاری: از زنان نام آور صدر اسلام هستند که در نقش امدادگر و آبرسان مشارکت داشتند.
- نقش زنان در جنگ‌های مدرن: در جنگ‌های مدرن شاهد نقش زنان نیز بوده‌ایم. به طور مثال در جنگ جهانی دوم نقش زنان در زمینه پشتیبانی، ساخت سلاح در کارخانه‌ها، جاسوسی، کار صنعتی و مزرعه، خلبانی و غیره.
جهاد دفاعی در چه زمانی و بر چه کسانی واجب است؟ (جوان ایرانی)